Ózbekstan Respublikası Prezidenti basshılıǵında bolıp ótetuǵın sammit jumısında Evropa keńesiniń hám komissiyasınıń aǵzaları, Qazaqstan, Qırǵızstan, Tájikstan hám Túrkmenstan Prezidentleri qatnasadı.
Bul sammit Evropa Awqamı hám Oraylıq Aziya mámleketleri arasındaǵı birge islesiwdiń jańa basqıshın baslap beredi. Geosiyasiy jaǵday ózgerip atırǵan házirgi sharayatta, Evropa Awqamı hám Oraylıq Aziya arasındaǵı qatnasıqlar jıldan-jılǵa strategiyalıq jaqtan júdá áhmiyetli kѳrinis almaqta. Sammit dawamında Evropa Awqamı transport hám sanlı texnologiyalar, shiyki ónimler, ekonomika hám qáwipsizlik máseleleri, energetika tarawlarında birge islesiwdi jáne de keńeytiw boyınsha kelisimler júrgiziledi. Ózbekstannıń Evropa mámleketleri hám Evropa Awqamınıń institutları menen bir neshshe tarawlardaǵı baylanısların rawajlandırıwǵa qaratılǵan baslamaları ayrıqsha orın iyeleydi. Bul baǵdarda ámelge asırılıp atırǵan ilajlardıń nátiyjesinde, búgin Ózbekstannıń Franciya, Germaniya sıyaqlı iri ekonomikalıq potencialǵa iye Evropa mámleketleri, sonday-aq, EA menen sawda-ekonomikalıq baylanısları barǵan sayın keńeyip barmaqta. Házirgi kúnge shekem Oraylıq Aziya hám EA mámleketleri arasında ekonomikalıq birge islesiw baylanısların jańa basqıshqa alıp shıǵıw baǵdarında iske qosılmaǵan imkaniyatları oǵada úlken.
Evropa Awqamı tariyxına názer taslasaq, Ekinshi jáhán urısınıń aqıbetleri sebepli dúnyanıń kópshilik aymaqları sıyaqlı Evropa mámleketleri ekonomikalıq tárepten hálsiregen, pútkil dúnyanı qamtıp alǵan krizis halatı waqtında keleshek ushın ullı baslamalar negizinde payda bolǵan. 1950-jılı Franciya, Germaniya Federativlik Respublikası hám Franciyanı ózleriniń metallurgiya, temir hám kómir sanaatların birlestiriwge shaqıradı. Bul baslama pútkil Evropanı birlesiwge jetekleytuǵın baslama boldı. Dáslep metallurgiya, temir hám kómir sanaatı tarawlarında jolǵa qoyılǵan birge islesiw hám aǵzaları tek ǵana Belgiya, Batıs Germaniya, Franciya, Italiya, Lyuksemburg hám Niderlandiyadan ibarat bolǵan Evropa kómir hám polat birlespesi, búgin bárshemizge belgili bolǵan EAǵa aylandı. Búgingi kúnde bul shólkemge aǵza mámleketler sanı 30 dan astı.
Ózbekstanda basqıshpa-basqısh qolaylı biznes ortalıǵı qáliplespekte. Nátiyjede mámleketimiz hám Evropa Awqamı arasındaǵı ekonomikalıq birge islesiwde unamlı pát baqlanbaqta. 2024-jılı Ózbekstan hám Evropa Awqamı mámleketleri arasındaǵı tovar almasıw kólemi 6,4 milliard dollarǵa jetti, bul 2023-jılǵa salıstırǵanda 5,2 procentke kóp. Mámleketimizde Evropa kapitalınıń qatnasıwında mıńnan aslam kárxana jumıs alıp barmaqta, investiciyalıq joybarlardıń kólemi bolsa 30 milliard evroǵa jetken. EA menen qatnasıqlardıń tez hám turaqlı ósiwi 2016-jıldan keyingi dáwirge tuwra keledi. Sol waqıttan baslap mámleketimiz dúnya mámleketleri ushın óz esiklerin ashıp, global ekonomikaǵa qádem tasladı. Házir dúnya ekonomikasında global anıqsızlıǵı baǵdarında Oraylıq Aziya mámleketleri tek ǵana bir baǵdarda burınnan birge islesip kiyatırǵan mámleketler menen ǵana emes, bálkim hár tárepleme baylanıslardı ornatıw zárúrligi tuwılmaqta. Búgingi kúnde Evropa Awqamı Oraylıq Aziya mámleketleri menen sawda hám investiciyalıq baylanıslarda sawda aylanısı 54 milliard evronı quradı. Regionımızda baqlanıp atırǵan unamlı processler nátiyjesinde Oraylıq Aziya qúdiretli hám jetekshi mámleketlerdiń isenimli sherigine aylanbaqta.
Usı tiykarda Samarqand sammitinde Evropa Awqamı hám regionımız mámleketleri arasında strategiyalıq sheriklik hám óz-ara baylanıslılıqtıń rawajlanıwında jańa baǵdarlar ashadı. Sammit tek ǵana Ózbekstan emes, al pútkil Oraylıq Aziya ushın Evropa menen strategiyalıq baylanıslardı tereńlestiriwde jańa dáwirdi baslap beredi. Ózbekstannıń ashıq hám pragmatikalıq sırtqı siyasat jolı, ekonomikalıq reformaları hám regionallıq birge islesiwge umtılıwı bul processte áhmiyetli orın iyeleydi.
B.Matekov.
Respublika Ruwxıylıq hám aǵartıwshılıq orayı rayonlıq bólimi baslıǵı.
Rayonlıq Keńes deputatı.
